W niniejszym artykule chciałabym krótko opisać, jaki związek z mową ma prawidłowo wyćwiczony oddech i wydech w trakcie fazy fonacyjnej. Bazując na swojej praktyce logopedycznej przedstawię Ci również kilka pomysłowych ćwiczeń dziecka od 3 roku życia, które powinny mieć pozytywny wpływ na jego wymowę.
Jaki jest cel ćwiczeń oddechowych na wydłużenie fazy fonacyjnej?
Jak zapewne zauważyłaś nie da się jednoczenie mówić i oddychać. Potrzebujemy ułamków sekund, aby nabierać powietrze do płuc z określoną częstotliwością, aby móc kontynuować mowę. Ćwiczenia oddechowe na wydłużenie fazy fonacyjnej mają zatem na celu usprawnienie, wyregulowanie i pogłębienie wydechu. Im więcej dziecko ćwiczy i wykonuje sprawdzone ćwiczeni na regularność oddechu, tym będzie w stanie więcej powiedzieć na jednym wydechu.
Faza fonacyjna? A cóż to takiego?
Czas mowy na jednym wykonanym wydechu nazywany jest fazą fonacyjną. Rozpoczyna się ona w momencie zaczerpnięcia powietrza i kończy się ona wraz z kolejnym wdechem, który ma na celu kontynuowanie mowy. Każdy człowiek, który potrafi mówić posługuje się fazą fonacyjną. Skupmy się jednak na dzieciach, które mają problem z wyregulowaniem tempa mowy. Poniżej opisane zostały ćwiczenia, które mogą wykonywać zarówno dzieci jak i dorośli w zabawie z dziećmi 🙂
Przykłady ćwiczeń oddechowych w formie zabawy dla dzieci od 3 roku życia
Ćwiczenie 1 – Ustalamy sobie tor wyścigowy w domu na dywanie, dużym stole lub w ogrodzie. Może on składać się z kilku zakrętów, startu oraz mety. Zabawa polega na dmuchaniu piłeczki od ping ponga (lub kulki zrobionej ze zgniecionej folii aluminiowej). Na pileczkę dmuchamy tak by dotarła do mety. Można pobawić się z dzieckiem w zawody jeżeli jest więcej ochotników.
Ćwiczenie 2 – Chłodzenie gorącej zupy na talerzu czy gorących napojów.
Ćwiczenie 3 – Zabawa w zdmuchiwanie przekwitniętych mleczy (w porze późno wiosennej).
Ćwiczenie 4 – Zabawa w lesie w porze jesiennej. Dmuchanie na uschnięty mały liść, tak by nie opadł na ziemię (uschnięty liść jest lepszy bo jest lżejszy).
Ćwiczenie 5 – Gra w zdmuchiwanie piórka z dłoni. Gracze dmuchają sobie wzajemnie piórko z otwartych dłoni i łapią. Punkty traci ten zawodnik, który nie zdąży złapać w dłonie dmuchniętego piórka w jego stronę.
Ćwiczenie 6 – Konkurs kto na jednym wydechu najdłużej i najwięcej wydmucha baniek mydlanych.
Ćwiczenie 7 – Zabawa w waleczne aktimelki, które zwalczają wirusa. Dziecko lub grupka dzieci dmucha na wcześniej wydmuchane bańki mydlane (które są potencjalnymi groźnymi wirusami), tak by się rozpryskały lub zniknęły.
Jak prawidłowo wykonywać ćwiczenia oddechowe i co one dają?
Wszystkie te ćwiczenia oddechowe usprawnią tor wydechowy. Bardzo ważne jest, aby ćwiczenia oddechowe u dzieci w trakcie zabaw wykonywane były prawidłowo. Podmuchy te muszą być długie i silne, ponieważ dziecko maksymalnie wykorzystuje swój zasób nagromadzonego powietrza w płucach. Do tego usprawniana jest artykulacja wszystkich głosek ustnych przedłużonych języka polskiego sz, ż, c, s, z, ć, ś, ź, dź, w, h.
Czy wiesz, że:
1) Nadmuchiwanie balonów to zarówno jedno z najcięższych, jak i najbardziej skutecznych ćwiczeń na usprawnianie prawidłowej pracy przeponą dla wydłużenia fazy wydechowej.
2) Nie tylko u osób, które śpiewają przepona ma znaczenie. U dzieci i dorosłych z niepłynnością mowy, krótką fazą fonacyjną czy piersiowym torem oddychania prawidłowo wyćwiczone pobieranie powietrza z brzucha, gdy rozszerzają się żebra z podparciem przeponowym usprawnia i reguluje proces fonacji i artykulacji. U dzieci dodatkowo zmniejsza się częstotliwość występowania guzków głosowych.
Ukończyłam studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Jestem magistrem logopedii z audiologią. Praca z dziećmi jest moją pasją, w której bez przerwy się realizuję i doszkalam. Posiadam doświadczenie w terapii indywidualnej, zajęciach grupowych oraz w pracy z dziećmi autystycznymi. Przeczytaj więcej o mnie lub skontaktuj się ze mną 🙂