Po dokonaniu szczegółowej diagnozy logopedycznej, logopeda przechodzi do programu terapii. Terapia logopedyczna może przebiegać krótkofalowo lub długofalowo. Czas jej trwania zależy od stopnia zaburzenia, systematyczności prowadzenia zajęć logopedycznych i zaangażowania pacjenta. Skupmy się jednak na terapii polegającej na korekcji wad wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym.
Cztery rodzaje ćwiczeń w terapii logopedycznej
Najważniejszym elementem każdej terapii mającej na celu poprawę wymowy jest stosowanie odpowiednich ćwiczeń. Dzięki przyjemnej formie samo spotkanie z logopedą nie będzie stresujące, w dodatku dziecko miło spędzi czas, i co najważniejsze, będzie widać efekty tej współpracy.
W terapii logopedycznej stosuje cztery rodzaje ćwiczeń:
- usprawniające,
- oddechowe,
- rytmizujące,
- słuchowe.
Ćwiczenia te wykonywane są przez zabawę. Ale to nie jedyna ich forma. Istnieją również ćwiczenia zadaniowe, które pozwalają dziecku na odkrywanie swoich nowych umiejętności. Ważne jest też, aby stopniowo zwiększać ich poziom trudności, co powinno sprawić, że dziecko dzięki postępom będzie zadowolone z siebie 🙂
Terapia logopedyczna przykłady ćwiczeń
Warto przejść do przykładów tak, aby zobrazować Ci jakie ćwiczenia będzie wykonywała Twoja pociecha podczas terapii prowadzonej przez logopedę.
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy przeprowadza się przed lustrem, tak aby dziecko widziało swoją twarz i sposób wypowiadania się.
Przykładowym ćwiczeniem usprawniającym narząd mowy może być:
- udawanie konika – (kląskanie) językiem i łączenie ruchów warg. Raz kląskamy i w tym samym czasie robimy usta w tak zwany dziubek, następnie znów kląskamy i rozciągamy usta jak do uśmiechu. Powtarzamy to powoli kilka razy aż skoordynujemy ruchy warg i języka, a potem kląskamy coraz szybciej w pewnym momencie konik się zatrzymuje i tu ważna sprawa – trzymamy przyklejony do podniebienia język.
- zabawa w świąteczne porządki – malowanie językiem sufitu (czyli podniebienia twardego). Ruchy języka cofające się. Czubkiem języka ruszamy od górnych siekaczy ku podniebieniu miękkiemu.
- szalona winda – skaczący języczek góra dół. Ważne żeby język czubeczkiem dotykał dziąsła za górnymi siekaczami (zębami) a następnie opadał na dół za dolne siekacze i znów język pędzi na górę za górne ząbki.
- zmęczony koń – udawanie parskającego zmęczonego konia. Nabieramy powietrze i jak najdłużej wypuszczamy powietrze w tym samym czasie wibrując wargami .
- zabawa w super dźwig – kładziemy na czubek języka mikroskopijny kawałek chrupka kukurydzianego, dżemu, nutelli itp. i każemy języczkowi unieść pokarm za górne, przednie ząbki, a następnie położyć i rozsmarować na dziąśle (ćwiczenie doskonale sprawdza się w stymulowaniu pionizacji języka dla prawidłowej artykulacji głosek sz, ż, cz, dż).
Ćwiczenia oddechowe na wydłużenie fazy fonacyjnej:
Podczas ćwiczeń na wydłużenie fazy tonacyjnej również można przeprowadzić ćwiczenia, które nie dość, że są efektywne, to dodatkowo można się dobrze bawić.. Wówczas wystarczy, że ustalamy sobie jakiś tor w domu. Nie musi to być nic szczególnie wymyślnego, wystarczy, że będzie się on składał z kilku zakrętów i będzie umiejscowiony np. na dywanie lub dużym stole. Można go zbudować w kilka chwil i przejść do ćwiczeń.
Ćwiczenia oddechowe na wydłużenie fazy tonacyjnej mogą polegać na pokonaniu toru poprzez dmuchanie:
- piłeczki od ping ponga,
- piłki tenisowej,
- zgniecionej z papieru kulki.
Celem tej zabawy jest oczywiście dotarcie do celu. W ramach uatrakcyjnienia można zrobić zawody, jeżeli jest więcej ochotników (rodzic zawsze może przyłączyć się do zabawy 🙂 ). Taka forma ćwiczeń usprawnia tor wydechowy, dzięki czemu artykulacja wszystkich głosek ustnych przedłużonych języka polskiego (sz, ż, s, z, ś, ź, w, h) jest odpowiednio stymulowana.
Ćwiczeń słuchowe
Ćwiczenia słuchowe pobudzają receptory słuchowe, które ułatwiają różnicowanie głosek. Mogą być wprowadzone do terapii jako konieczność, dzieje się tak w przypadku stwierdzenia u dziecka słuchu fonematycznego lub niedosłuchu na jakimkolwiek poziomie. Mogą być również potraktowane jako dodatkowy element terapii stosowany jako profilaktyka lub forma stymulacji prawidłowego rozwoju słuchowego u dziecka.
Do przykładowych zabaw słuchowych należą:
- różnicowanie obrazków – polega na różnicowaniu obrazków, które różnią się tylko jedną głoską, która brzmi w podobny sposób np. kura – kula, bączek-pączek.
- zgadywanka – dziecko siedzi tyłem a logopeda wydaje różne dźwięki –wertowanie kartek w książce, darcie papieru, gniecenie papieru, potrząsanie czymś drobnym w pudełku, uderzanie o papier palcami. Dziecko zgaduje co zrobił logopeda.
- udawanka – w tej zabawie istotne są głoski szumiące. Przykład zabawy: kartka w kolorze niebieskim to fale, a w kolorze zielonym to drzewa. Logopeda pokazując zieloną kartkę karze dziecku szumieć delikatnie – jak drzewa na spokojnym wietrze – i udawać wyginające się drzewo. Pokazując kartkę niebieską logopeda karze dziecku szumieć głośno i wyraźnie – jak fale podczas sztormu. Dziecko wykonuje ruchy faliste rąk. Zabawa ta usprawnia narządy artykulacyjne, funkcje wzrokowe, słuch fonematyczny dziecka, autokontrolę słuchową, koordynowanie ruchami rąk.
Terapia logopedyczna koniec zajęć
Na sam koniec zajęć logopedycznych ważne jest, aby po aktywnościach jakie dziecko wykonało, stworzyć mu warunki na relaks, tak aby mogło się odprężyć. Nie wolno zapomnieć o nagradzaniu dziecka. Wszelkiego rodzaju naklejki , kolorowanki, wycinanki wręczone w prezencie przez logopedę sprawiają mu dużo frajdy i polepszają więź, dzięki czemu łatwiej o dobrą relację 🙂
Ukończyłam studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Jestem magistrem logopedii z audiologią. Praca z dziećmi jest moją pasją, w której bez przerwy się realizuję i doszkalam. Posiadam doświadczenie w terapii indywidualnej, zajęciach grupowych oraz w pracy z dziećmi autystycznymi. Przeczytaj więcej o mnie lub skontaktuj się ze mną 🙂